Πότε να αρχίσουμε να λέμε «Όχι»; Η αφορμή δίνεται από το ίδιο το παιδί. Όταν αρχίζει να αποκτά ανεξαρτησία κίνησης, οι κίνδυνοι αυξάνονται(15 μηνών) και ο γονιός, ως υπεύθυνος για την ασφάλειά του, το προστατεύει με κινήσεις και με λόγια, ενώ παράλληλα το προετοιμάζει για την στιγμή της απουσίας του
ΠΩΣ λέμε το όχι στα παιδιά; τα όχι είναι λίγα, συγκεκριμένα, προσαρμοσμένα στην ηλικία και ιδιοσυγκρασία του παιδιού και κυρίως σταθερά
Τα συνηθισμένα λάθη των γονιών
- Οι γονείς φοβούνται τη σύγκρουση. Ακούγονται διστακτικοί και αβέβαιοι όταν θέλουν να πουν ένα «όχι» στα παιδιά.
- Χρησιμοποιούν πολλές εξηγήσεις και επιχειρήματα, χωρίς να βλέπουν ότι το παιδί απλώς νομίζει ότι «κερδίσει χρόνο» και τελικά θα καταφέρει αυτό που θέλει.
- Δίνουν μεγάλη προσοχή στη διαμάχη με το παιδί, το οποίο απολαμβάνει τον έλεγχο και το ενδιαφέρον να έχει κάποιο μεγάλο του χεριού του.
- Οι γονείς φτάνουν στα όρια τους και επιπλήττουν με μεγαλύτερη ένταση από αυτή που είχαν πρόθεση αρχικά.
- Winnicott: ίσως η ιδέα του «όχι» να προβληματίζει τους γονείς, όμως στα παιδιά αρέσει. Δεν θέλουν να παίζουν με μαλακά και απαλά πράγματα όλη την ώρα, τους αρέσουν οι πέτρες, τα ξύλα και το σκληρό πάτωμα και τους αρέσει να τους λένε που να σταματήσουν , όπως τους αρέσει και να τα παίρνουν αγκαλιά!
- Dolto: Ο ρόλος της κοινωνίας, ο ρόλος των γονιών και παιδαγωγών είναι να εντάξουν το παιδί στους κόλπους της δίνοντάς του, μέρα με τη μέρα, τη δυνατότητα να αισθάνεται ασφαλές με τον εαυτό του, με τις παρορμήσεις του και με τα όρια του.
Τα παιδιά επιζητούν τα όρια και τους κανόνες, τα έχουν ανάγκη, τους χαρίζουν προστασία, θεμελιώνουν ασφαλές σύστημα δεσμών στο οποίο αισθάνονται καλά, βοηθιούνται να αναγνωρίσουν τα δικά τους όρια και δυνατότητες, να ελέγχουν τις δυνάμεις τους, να ξεπερνούν φόβους!
Όσο τα όρια παρέχουν ασφάλεια, τόσο η έλλειψη ορίων τη στερεί!
Συνέπεια στα όρια σημαίνει να αποδίδουμε στα παιδιά την προσοχή που τους αξίζει και εδραιώνει την αμοιβαία προσοχή μεταξύ γονέα και παιδιού!
Προτάσεις για την καλύτερη οριοθέτηση των παιδιών με στόχο την ανάπτυξη των κατάλληλων δεξιοτήτων για την υπεύθυνη συμπεριφορά των παιδιών αλλά και την ωριμότητα και την αρμονική συνύπαρξη όλων των μελών στο σπίτι:
- Θετική ενίσχυση: όταν οι συνέπειες μιας συμπεριφοράς προσφέρουν ικανοποίηση, ενδέχεται η συμπεριφορά να γίνει πιο συχνή – αμέσως μετά την συμπεριφορά – χειροπιαστές αμοιβές, κοινωνικές αμοιβές, συμβολική πληρωμή, αυτοενίσχυση – αντάλλαγμα εάν οι υλικές αμοιβές υπερισχύουν των μη υλικών
- Αρνητική ενίσχυση: το παιδί στερείται ένα προνόμιο λόγω του ότι δεν εμφανίζει την επιθυμητή συμπεριφορά – εξήγηση από πριν ποιο είναι το προνόμιο, γιατί αφαιρείται και εξαιτίας ποιας συμπεριφοράς – καλύτερα αποτελέσματα όταν δεν εφαρμόζεται συχνά – ανταποκρίνεται καλύτερα σε μεγαλύτερα παιδιά και στην εφηβεία
- Διάλειμμα – διακοπή: το παιδί οδηγείται σε ένα ήσυχο-βαρετό μέρος για να αναλογιστεί την μη αποδεκτή συμπεριφορά του – χώρος ασφαλής, χωρίς ερεθίσματα, όχι απομονωμένος – τόσα λεπτά όσα η ηλικία του – όχι κάτω των 2 ετών και πάνω των 6 ετών – καμία αλληλεπίδραση του γονέα με το παιδί εκείνα τα λεπτά
- Λεκτική αποδοκιμασία: επιτίμηση – όχι χαρακτηρισμοί για το ίδιο το παιδί – αποδυναμώνεται εάν είναι η μοναδική μέθοδος διαπαιδαγώγησης που εφαρμόζεται
- Μάθηση μέσω παρατήρησης: τα παιδιά κάνουν όσα λέμε αλλά και όσα κάνουμε μιμούμενα τους σημαντικούς ανθρώπους του περιβάλλοντός τους
- Μάθηση μέσω φυσικών και λογικών συνεπειών: το παιδί διδάσκεται από την πραγματικότητα και την επιλογή των πράξεων του – πρέπει να είναι σε θέση να καταλάβει ότι το αποτέλεσμα συνδέεται με την συμπεριφορά του – εναλλακτικές επιλογές και επιλέγει – προσοχή στον τόνο της φωνής
|
